Wat is giraal geld?
Giraal geld is geld op je bankrekening. Geld dat inwisselbaar is voor contanten of dat je kunt overschrijven naar een ander. Het zijn tegoeden die onmiddellijk opeisbaar zijn, je kunt er direct mee betalen. Geld op je spaarrekening hoort daar niet bij. Giraal geld kun je niet aanraken zoals chartaal geld, maar het is wel van jou. Wil je het in handen hebben, dan maak je van giraal geld chartaal geld. Cash. Contanten; muntgeld en bankbiljetten.
Het ontstaan van giraal geld
Vroeger betaalde men met munten van goud. Later kwam daar papiergeld bij. Betaalmiddelen om goederen te ruilen of uit te wisselen. Grote bedragen betalen met muntstukken of papiergeld werd steeds minder praktisch. Al dat geld bewaren in kluizen was onmogelijk. Betaalcheques maakte betalingen eenvoudiger en later een overschrijving via internetbankieren. Tegenwoordig betalen we vaker giraal dan contant.
De geldscheppende bank
Banken creëren veel meer geld dan ze daadwerkelijk in de kluis hebben liggen. Met giraal geld verlenen banken krediet. Hoe meer er geleend wordt hoe hoger de girale geldhoeveelheid. Voor bankiers is giraal geld scheppen heel eenvoudig. Slechts met enkele toetsen op de computer staat er onmiddellijk een bedrag op jouw betaalrekening. Door giraal geld te lenen creëert de bankier tegoeden, dat noemen we de geldscheppende bank.
Voorbeelden van giraal geld nu:
- de pintransactie
- contactloos afrekenen
- een tikkie
- een betaalverzoek
- het overmaken van bedragen middels online bankieren.
- cryptomunten
Giraal geld en het depositogarantiestelsel
Geldtegoeden op een rekening bij een Nederlandse bancaire instelling kun je in principe niet kwijtraken. Met jouw tegoed op de bankrekening heb je een vordering op hen. Het enige risico dat je loopt is dat de bank failliet gaat. Dan kan de bank de schuld aan jou niet terugbetalen en ben je jouw geld kwijt. De Nederlandse Bank voerde onder voorwaarden het depositogarantiestelsel in. Deze staat garant voor tegoeden tot maximaal € 100.000 per rekeninghouder per bank. Een garantie waarmee je jouw tegoed alsnog terug krijgt mits je het maximum van 1 ton per bank overschrijdt.
Een aantal voordelen van
Geld giraal betalen kent een aantal voordelen. Het is veilig en gemakkelijk. Geld in een tas of portemonnee raakt nou eenmaal makkelijker kwijt dan geld giraal op de bank hebben staan. Naast veiligheid is het ook eenvoudiger bij betalingen over een lange afstand. Contanten opsturen raken onderweg soms kwijt of zoek.
- veiligheid
- gemak
Giraal geld versus chartaal geld
Er is steeds minder brief en muntgeld in omloop omdat giraal geld steeds belangrijker wordt in de economie. Bankiers en winkeliers stimulerende girale geldhoeveelheid door meer gemak te creëren voor het publiek en het girale geldverkeer verder te vereenvoudigen. Om zo minder contante betalingen over te houden. Bedragen van de ene betaalrekening naar een andere rekening courant verplaatsen wordt steeds simpeler. Wij maken hier dankbaar gebruik van omdat je overal zonder papiergeld – chartaal geld – kunt betalen. We zijn er dol op en hebben er vertrouwen in.
Chartaal geld zal niet helemaal verdwijnen. Giraal afrekenen wordt weliswaar eenvoudiger door pinnen, contactloos betalen en afrekenen via de telefoon. Maar er blijven situaties waarbij contanten handiger en noodzakelijk zijn. Denk maar aan de rommelmarkt in de wijk of de spaarpot van je kind of kleinkind. Vooral voor kinderen blijft muntgeld en briefjes prettig om te leren met geld om te gaan.
En dan de crypto
Crypto is ook een vorm van giraal geld. Net als de bedragen op je rekening of chartaal geld in de kas is de cryptomunt een legaal betaalmiddel. Misschien ben je bekend met de Bitcoin of de lokale crypto Arnhems Hert waar veel Arnhemse ondernemers bij aangesloten zijn. Crypto is een digitale munteenheid als alternatief geldsysteem voor de reguliere geldsoorten.
Intrinsieke waarde en nominale waarde
Giraal geld (en eigenlijk het geld in het algemeen) kent een intrinsieke waarde en een nominale waarde. De nominale waarde is precies het bedrag dat genoemd staat op het muntstuk, of het saldo van je bankrekening. De intrinsieke waarde is de waarde van het materiaal waarvan het geld gemaakt is. Als het goed is, zal de intrinsieke waarde altijd lager zijn dan de nominale waarde.
