Wat is chartaal geld?
Chartaal geld? Dat klinkt als een ingewikkeld woord. Niets is minder waar. Het is iets waar we allemaal over beschikken in meer of mindere mate: contant geld. Cash! Geld waarmee we betalen. Briefjes en muntgeld. In de portemonnee, achter je telefoonhoesje of in je broekzak. Dat ken je vast wel.
Contant geld is onderdeel van ons betalingsverkeer
Chartaal geld is de enige manier om onafhankelijk van een bank geld bij je te dragen. Het blijft voor veel mensen een belangrijk betaalmiddel. Vroeger was chartaal of contant geld belangrijker dan tegenwoordig maar het is nog steeds een wettig betaalmiddel. Het zijn de bankbiljetten en munten die een belangrijk onderdeel vormen van het betalingsverkeer in onze samenleving. Alhoewel steeds meer geld transacties op een andere manier worden voldaan dan met chartaal geld. Veel transacties vinden online plaats, via giraal geld. Geld dat op je bankrekening staat en waarmee je digitaal betaalt zoals per pin, door een overboeking of via een betaalverzoek.
Er was een tijd dat contant geld het enige betaalmiddel was. Daarin zat alle waarde. Alleen maar in munten en later biljetten. Mensen bewaarden dit in hun huis. Onder het bed, in een kluisje of verstopt in een sok.
Chartaal geld is tastbaar
Geld in handen, dat is chartaal geld. Cash. Chartaal geld is tastbaar. Geld dat je kunt vasthouden, kunt aanraken en waarmee je kunt betalen. Fysiek geld dus. Denk maar aan Dagobert Duck, de stripheld die met plezier in zijn geld zwemt en dit het liefst veelvuldig wil aanraken. Het geeft hem een gevoel van rijkdom.
Geld in handen van het publiek
Naast giraal geld is contant geld nog steeds een vorm van geld waar we allemaal gebruik van maken. Het heeft een belangrijke maatschappelijke rol. Overal is het in omloop. Op Wikipedia kun je lezen dat chartaal geld omschreven wordt als geld in handen van het publiek. Het is onderdeel van de maatschappelijke geldhoeveelheid in onze economie.
In veel winkels staat er nog een kassa waar bankbiljetten en munten worden bewaard. Al is de hoeveelheid giraal geld vele malen groter dan chartaal geld. We betalen in de huidige tijd liever met pin, onze telefoon of door geld over te maken via een bankrekening. Dat bewijst ook het dalende gebruik van contant geld aan de kassa. Sommige winkels of horecagelegenheden bieden slechts nog de mogelijkheid om met pin te betalen. De corona crisis heeft minder contant geld in omloop behoorlijk bevorderd. Daarom wordt er minder chartaal geld gebruikt en meer met giraal geld afgerekend.
Bankbiljetten – die het chartaal geld vormen – worden uitgegeven door de Europese Centrale Bank, de ECB. Chartaal geld in de vorm van munten worden gemaakt – of eigenlijk geslagen – door de Koninklijke Nederlandse Munt. Elk Europees land heeft zijn eigen gravering op de munt. En ook bankbiljetten zien er in elk land anders uit. Elk biljet draagt een ander embleem.
Chartaal en giraal geld
Als winkelier heb je nog steeds chartaal geld als omzet in je onderneming. Dit contante geld kun je storten op de bankrekening. Zo maak je van chartaal geld giraal geld. Bij het storten van grote sommen contant geld rekenen banken soms extra kosten. Het girale geld veranderen in chartaal geld doen we door contant geld te pinnen bij een geldautomaat. Of door geld op te nemen bij een bank. De voor- en nadelen van chartaal geld zetten we hieronder voor je op een rij.
Voordelen:
- betaling is niet afhankelijk van internet of elektriciteit
- wanneer je betaalt met chartaal geld is dit anoniem.
- chartaal geld kan men niet weigeren
- betaling met chartaal geld is direct geregeld en afgehandeld.
Nadelen:
- Het is geld dat je makkelijk kwijt raakt
- Het is ook een bron van bacteriën.
- Bij grotere bedragen is chartaal geld onhandig
- Op afstand betalen met chartaal geld is onpraktisch.
Goed om te weten als het om chartaal geld gaat
Wat veel mensen niet weten is het volgende. Als je nog oude bankbiljetten in huis hebt uit het gulden tijdperk kun je deze nog inleveren bij De Nederlandse Bank. Dat kan nog tot 2025 of 2032 afhankelijk van het biljet. Op de site van De Nederlandse Bank vind je hier informatie over. Oude munten zijn niet meer inwisselbaar. Die mag je houden als souvenir.
Wist je ook dat een winkelier wettige betaalmiddelen mag weigeren? Zo mag een winkelier zelf bepalen welke munten en bankbiljetten hij accepteert. Hij mag bijvoorbeeld weigeren om een briefje van € 250 aan te nemen, terwijl zijn klant € 20 moet afrekenen.
